Włazy i wpusty
Włazy i wpusty kanalizacyjne stanowią wykończenie systemu kanalizacyjnego. Zadanie włazów kanalizacyjnych polega oczywiście na zabezpieczaniu dostępu do kanalizacji ściekowej, burzowej, a także podziemnych systemów kabli lub rurociągów. Z jednej strony zabezpieczają one otwory kanalizacyjne przed dostaniem się do nich niepożądanych osób i rzeczy. Z drugiej natomiast, umożliwiają kontrolę i konserwację całego systemu. Rola wpustów ulicznych jest nieco inna. Przyjmują one wodę opadową z ulic, jezdni oraz dużych, płaskich powierzchni, takich jak np. większe place czy parkingi.
Rodzaje włazów
Włazy kanalizacyjne mają bardzo szerokie zastosowanie i są dostępne w różnych średnicach. Niektórzy producenci oferują też wykonanie na zamówienie włazów o niestandardowych wymiarach. Wybór zależy przede wszystkim od spodziewanego natężenia ruchu pojazdów na danej powierzchni. Informacji o tym, jakie obciążenie może znosić właz, należy szukać w opisie produktu lub w jego karcie technicznej. Przykładowo, właz do kanalizacji na chodniku, który przeznaczony jest tylko do ruchu pieszego, nie musi być tak wytrzymały, jak właz znajdujący się na ruchliwej jezdni. Właz do szamba, po którym będą poruszać się pojazdy, także powinien być wykonany z surowca, który zniesie takie obciążenie. Warto pamiętać o tym, że okrągły kształt nadaje pokrywie włazowej większą wytrzymałość, ponieważ obciążenie rozkłada się wtedy równomiernie. Dużą zaletą okrągłych włazów jest też to, że w żaden sposób nie mogą one wpaść do środka.
Jaki surowiec wybrać?
Włazy do szamb czy studzienek rewizyjnych mogą być wykonane z różnych tworzyw. Na rynku najczęściej dostępne są:
- Włazy żeliwne – mają one największą wytrzymałość na ciężkie ładunki (nawet do 90 ton) i są odporne na korozję oraz wysokie i niskie temperatury, dlatego zaleca się stosowanie ich m.in. na powierzchniach przeznaczonych do transportu ciężkiego. Są bardzo ciężkie, co jednak nie zawsze jest dostateczną ochroną przez kradzieżą.
- Włazy betonowo-żeliwne – włazy z betonu wzmocnionego żeliwnymi elementami także są bardzo trwałe i mogą znosić obciążenie do ok. 40 ton.
- Włazy z polimerobetonu – to włazy wykonane z mieszaniny kruszyw mineralnych i żywic syntetycznych, które są dostępne we wszystkich klasach wytrzymałości; polimerobeton, (w przeciwieństwie do żeliwa) nie bywa kradziony,
- Włazy z innych materiałów – wielu producentów oferuje także włazy kanalizacyjne z tworzyw sztucznych, gumy czy kompozytu. Są one trwałe i odporne na czynniki atmosferyczne, jednak najczęściej nie wykazują tak dużej odporności na obciążenia, jak np. włazy żeliwne.
Estetyka
Włazy i wpusty uliczne to elementy sieci kanalizacyjnej, które są widoczne na powierzchni. Dlatego w wielu przypadkach istotnym elementem jest też ich estetyka. Tradycyjne włazy żeliwne z pewnością pasują bardziej do starszych dzielnic miast. Włazy betonowe lub z polimerobetonu doskonale spełnią swoją funkcję na powierzchniach użytkowych. Estetyka ma też znaczenie w przypadku włazów kanalizacyjnych znajdujących się na prywatnych posesjach. Można wówczas dopasować je do stylistyki elewacji i otoczenia. Na rynku dostępne są także włazy kwadratowe. Są one ciekawą alternatywą dla włazów okrągłych, ale nie można stosować ich na bardzo obciążonych powierzchniach.
Stopień zabezpieczenia włazów
Problem kradzieży żeliwnych włazów i wpustów kanalizacyjnych jest znany od dawna. Aby zabezpieczyć je przed kradzieżą, producenci oferują różne rozwiązania konstrukcyjne. Jednym z nich są włazy z mechanizmem blokującym lub zawierające specjalne rygle. Możliwy jest też zakup włazów montowanych na zawias. Dobrym sposobem jest też oczywiście wybór włazu betonowo-żeliwnego lub z polimerobetonu. Choć nie prezentują się one tak dobrze jak elementy żeliwne, to z reguły nie są narażone na kradzież.
Włazy z otworami wentylacyjnymi
Otwory wentylacyjne we włazach stanowią ważny element wentylacji całej sieci kanalizacyjnej. Brak odpowiedniej wentylacji prowadzi m.in. do powstawania nieprzyjemnego zapachu, który będzie wydobywał się z kanalizacji. Jeśli dany odcinek sieci kanalizacyjnej jest poprawnie zaprojektowany i działa bez zarzutu, możliwe jest stosowanie włazów, które nie zawierają otworów wentylacyjnych. Ich brak jest uzasadniony także w przypadku włazów o właściwościach wodo- lub gazoszczelnych.
Wpusty uliczne
Wpusty uliczne nie mają tak szerokiego zastosowania, jak włazy. Ich jednym zadaniem jest umożliwienie odpływu wody powierzchniowej do kanałów oraz zatrzymanie większych elementów, takich jak śmieci czy gałęzie. Ze względu na kształt wyróżnia się płaskie wpusty uliczne lub wpusty krawężnikowo-jezdniowe, które montuje się na krawędziach dróg. Oprócz najpopularniejszych rusztów ulicznych w kształcie prostokąta, dostępne są także pusty okrągłe o bardziej ozdobnym charakterze. Najczęściej produkowane są one z żeliwa, choć niektórzy producenci oferują też wpusty uliczne z polimerobetonu. Żeliwne wpusty uliczne to także elementy, które bywają kradzione. Rozwiązaniem jest stosowanie wpustów z ryglem lub posiadających zawias.