Rury żelbetowe

Rury żelbetowe

Żelbet, czyli wzmocniony stalowymi elementami beton, to nadal jeden z najczęściej stosowanych w budownictwie materiałów. Przemawiają za nim nie tylko względy ekonomiczne. Stosunkowo niski koszt tego surowca idzie w parze z doskonałymi parametrami. Dzięki zbrojeniu żelbet znacznie wzmacnia nośność konstrukcji z betonu i sprawia, że jest on odporniejszy na ściskanie. To także materiał odporny na korozję i ścieranie, co ma duże znaczenie w przypadku rur kanalizacyjnych. Inną przyczyną jego popularności żelbetu jest możliwość formowania z niego różnych elementów konstrukcyjnych. W tym także elementów grawitacyjnej kanalizacji zewnętrznej. Użycie rur żelbetowych powinno być jednak uzasadnione w projekcie np. większym obciążeniem odcinka. Żywotność rur i prefabrykatów szacuje się zazwyczaj na ok. 50–80 lat. W dużej mierze zależy ona także od dbałości o utrzymanie sytemu kanalizacyjnego w sprawności.

Zastosowanie

Rury żelbetowe oprowadzają wszystkie typy ścieków: sanitarne, komunalne i przemysłowe. Mogą także tworzyć systemy kanalizacji deszczowej i ogólnospławnej (zbiera ona jednocześnie wszystkie rodzaje ścieków). Elementy betonowe i żelbetowe mogą ponadto stanowić budulec mniejszych zbiorników retencyjnych, a także tworzyć bezpieczne przejścia dla zwierząt pod ruchliwymi drogami. Znajdują także bardzo szerokie zastosowanie w systemach kanalizacji związanych z budową dróg i inżynierią komunikacyjną. Tam, gdzie zalecono zastosowanie żelbetowych elementów konstrukcji, nie należy samowolnie zamieniać ich na elementy betonowe. Brak stalowych wzmocnień, zamiast obniżyć koszty, może przyczynić się do szybkiej i kosztownej awarii.

Żelbetowe elementy kanalizacji zewnętrznej

Zaletą żelbetu jest możliwość formowania z niego bardzo różnych form. Producenci prefabrykatów żelbetonowych przeznaczonych do kanalizacji, oprócz regularnych produktów, zwykle oferują także realizację indywidulanych zamówień. Do podstawowych elementów wykorzystywanych do budowy zewnętrznych ciągów kanalizacji betonowej i żelbetowej należą:

• Rura – nowoczesne rury żelbetowe produkowane są najczęściej metodą wibroprasowania. Zyskują one dzięki temu bardzo wysoką trwałość i lepsze parametry. Rury żelbetowe dostępne są na rynku w średnicach wynoszących zwykle od 300 mm do 1200 mm. Ze względu na dużą sztywność, dostępne są w długościach wynoszących od 1 do 3 m. W sprzedaży są rury żelbetowe wyposażone w uszczelkę zintegrowaną lub łączone za pomocą uszczelki klinowej.

• Króciec – element służący do łączenia rury ze studnią. Standardowa długość króćca żelbetowego wynosi 1 m. Średnica dostosowana jest do średnicy rury.

• Wylot do rowu – betonowe wyloty to odcinki kanalizacji odprowadzające wodę deszczową lub powierzchniową bezpośrednio do rowu lub innego zbiornika. Mogę one także chronić nasypy przed rozmywaniem i osuwaniem się. W rynku dostępne są wyloty różnego typu, które różnią się między sobą nie tylko średnicą wylotu, a także sposobem konstrukcji.

• Kręgi – stosuje się je przede wszystkim do budowy studni i studzienek kanalizacyjnych. W związku z tym produkowane są w dużych średnicach. Wysokość kręgów dochodzi do 2 m.

Do budowy zewnętrznej kanalizacji betonowej najczęściej potrzebne są także zwężki, czyli elementy pozwalające na zmianę średnicy ciągu kanalizacyjnego. Uzupełnieniem systemu są różnego typu płyty oraz pokrywy betonowe i włazy. Pozwalają one na kontrolę systemu w razie potrzeby oraz odpowiednie zabezpieczenie go. Niektórzy producenci mają w swojej ofercie tzw. rury skarpowe o niestandardowych, skośnie uformowanych zakończeniach.

Łączenie rur i elementów żelbetowych

Łączenie rur żelbetowych zależy od ich rodzaju. Rury kielichowe z uszczelką zintegrowaną są już wyposażone w uszczelkę. Ich montaż polega na wsunięciu bosego końca do kielicha. W przypadku rur z uszczelką klinową, należy nasunąć uszczelkę na bosy koniec rury, a następnie wsunąć ją w ustawiony już kielich drugiej rury. W obu przypadkach zalecane jest użycie odpowiedniego preparatu poślizgowego (najlepiej dostarczonego przez tego samego producenta). Przed łączeniem poszczególnych elementów konieczne jest dokładne sprawdzenie ich jakości (np. czy nie uszkodzono wylotów rur podczas transportu). Bardzo ważne jest dokładne oczyszczenie uszczelek, a także łączonych kielichów i bosych końców rur.

Parametry żelbetu

Beton i żelbet to nadal surowce, które nie cieszą się dobrą opinią z perspektywy inżynierii środowiska. Kanalizacja zewnętrzna stanowi jednak pod tym względem pewien wyjątek, a praktyczny żelbet wciąż znajduje w tej dziedzinie bardzo szerokie zastosowanie. Wszystkie produkty żelbetowe muszą spełniań wymagania normy PN-EN 1916:2005, określającej jego właściwości. W związku z tym ważne jest, aby używać materiałów odpowiedniej jakości i od sprawdzonych producentów. Do najważniejszych parametrów żelbetu należą:

• klasa betonu – nie powinna być ona niższa niż klasa C35/45,
• wytrzymałość na ściskanie – powinna wynosić minimum 40 MPa,
• nasiąkliwość – zależna jest od klasy betonu (im wyższa klasa, tym niższa nasiąkliwość), zwykle powinna wynosić poniżej 6%,
• stopień wodoszczelności – wskaźnik wodoszczelności betonu powinien wynosić minimum W8 lub więcej.