Rury żeliwne Blutop C25
Wodociągowe rury żeliwne wykonane są z żeliwa sferoidalnego. Jest to materiał produkowany metodą odśrodkową przy użyciu grafitu w postaci kulistych sfer (a nie płytek, jak w żeliwie szarym). Żeliwo sferoidalne jest dzięki temu nieco bardziej plastyczne i podatne na zginanie niż zwykłe szare żeliwo. Może także ulegać niewielkim odkształceniom. W połączniu z nowoczesnymi powłokami zabezpieczającymi powstają z niego praktycznie niezawodne rury przeznaczone do transportu wody pitnej. Najczęściej ich cechą rozpoznawczą, tak jak w przypadku innych rur do transportowania wody pitnej, jest niebieska barwa.
Uniwersalny system Blutop C25
Blutop C25 to kompletny system wodociągowy z żeliwa sferoidalnego. Przeznaczony jest on głównie do modernizacji lub rozbudowy istniejących wcześniej sieci wodociągowych. Jako jedyny na rynku system jest kompatybilny z rurami do transportu wody wykonanymi z tworzyw sztucznych, takich jak PE i PVC. W skład systemu wchodzą rury i dopasowane do nich kształtki dostępne w kompletnych zestawach dla każdej ze średnic. System Blutop C25 dostępny jest w mniejszych średnicach – od 75 mm do 160 mm. Dzięki temu rury można przenosić ręcznie. Elastyczne połączenia rur ułatwiają układanie ich w bardziej wymagających podłożach, np. w wąskich wykopach lub na nierównym terenie.
Zastosowanie i właściwości rur z żeliwa sferoidalnego
Rury te stosuje się do budowy i rozbudowy sieci wodociągowych. Przeznaczone są do transportowania wody pitnej w sieciach na terenach miejskich, podmiejskich i wiejskich. Ze względu na elastyczność można stosować je w podłożach każdego typu, a także na terenach górzystych i zagrożonych sejsmicznie oraz w regionach silnie uprzemysłowionych. Zaletą rur z żeliwa sferoidalnego jest przede wszystkim trwałość. To obecnie najlepsze rozwiązanie techniczne w zakresie transportu ciśnieniowego wody pitnej, z którego z pewnością korzystać będą kolejne pokolenia. Czas bezawaryjnej eksploatacji systemów wodociągowych z żeliwa sferoidalnego wynosi ponad 100 lat. W dodatku jest to materiał, który w pełni podlega recyklingowi. Poza tym rury wykonane z żeliwa sferoidalnego są odporne na:
- korozję,
- agresywne substancje występujące w glebach różnego typu,
- uderzenia hydrauliczne,
- przemieszczanie się gruntu.
Wymiary i parametry rur żeliwnych
Rury wytwarzane są w różnych średnicach. Najczęściej wynoszą one od 80 mm do 1000 mm. Niektórzy producenci oferują jednak także rury znacznie o większej średnicy, np. 2000 mm. Długość rur do wody wynosi standardowo 6 m. Ważną cechą rur żeliwnych przeznaczonych do transportowania wody jest dopuszczalne ciśnienie robocze oznaczane literą C. Klasa C25 oznacza, że rurami płynąć może woda o ciśnieniu wynoszącym do 25 bar. Wyższe klasy ciśnieniowe, np. C40 lub C100, są analogicznie odporne na wyższe ciśnienie. W zależności od producenta rury z żeliwa sferoidalnego mogą być pokryte różnymi powłokami. W większości przypadków wnętrze rury pokrywa cienka warstwa cementu hutniczego. Ułatwia ona przepływ wody i skutecznie chroni ją przed kontaktem z metalem. Zewnętrzna warstwa składa się często z powłoki cynkowej, która może być pokryta m.in. farbą bitumiczną lub żywicą epoksydową. Rury, które transportować będą miękką wodę, są natomiast pokryte od wewnątrz wykładziną z poliuretanu.
Jak wybrać rury wodociągowe z żeliwa sferoidalnego?
Wybór właściwego systemu rur musi być przede wszystkim zgodny z wynikami analizy chemicznej wody. Rury muszą także spełniać wysokie wymogi jakościowe oraz posiadać atest higieniczny. W dużej mierze to od nich zależy przecież jakość wody dostarczanej do gospodarstw domowych. W Polsce jest kilku producentów rur z żeliwa sferoidalnego (np. PAM Saint-Gobain). Oferowane przez nich systemy rur i kształtek mogą różnić się od siebie pewnymi cechami, ale w ogólnym porównaniu powinny wykazywać bardzo zbliżone właściwości techniczne. Wynika to z obowiązujących norm technicznych dotyczących ich wytwarzania. Dobrym rozwiązaniem jest zawsze wybór rur oraz kształtek od jednego producenta. To zawsze gwarancja tego, że cały system będzie dobrze funkcjonował, a poszczególne elementy będą dobrze do siebie dopasowane.
Transport i składowanie rur z żeliwa sferoidalnego
Rury z żeliwa są bardzo ciężkie, dlatego ich montaż wymaga najczęściej użycia specjalistycznych maszyn oraz zwiększonej uwagi. Nim dojdzie do montażu, ważne są odpowiedni transport i składowanie rur. Ta szczególna ostrożność wynika z konieczności ochrony powłok, którymi są pokryte. Sposób transportu zależy od średnicy i wagi rur. Te o mniejszej średnicy mogą być przenoszone ręcznie lub podnoszone w wiązkach za pomocą dźwigu i tekstylnych pasów (niedozwolone jest np. ciągnięcie rur po podłożu). Większe i znacznie cięższe rury wymagają użycia specjalnych haków pokrytych warstwą ochronną. Rury żeliwne przeznaczone do transportowania wody najlepiej układać na równym podłożu na podkładzie wykonanym z drewna. Nie mają one wówczas kontaktu z gruntem przez co nie są zanieczyszczane przed montażem. Rury o średnicy do 300 mm można składować w wiązkach, większe średnice wymagają ułożenia w piramidę.
Podstawowe zasady montażu
Rurociąg układa się w wykopie na podsypce z piasku (ok. 10 cm). Najważniejszym aspektem montażu rur sferoidalnych jest trwałe połączenie wszystkich elementów rurociągu. Łączą się one ze sobą najczęściej kielichowo poprzez wciśnięcie bosego końca jednej rury do kielicha drugiej (konieczne jest przy tym użycie odpowiedniego preparatu do smarowania). Ważnym elementem jest umieszczona w kielichu uszczelka wykonana z trwałego tworzywa sztucznego. W zależności od producenta może być ona zintegrowana lub należy ją dokupić. W niektórych przypadkach – tam, gdzie zachodzi ryzyko wymiany rury lub kształtki – stosuje się połączenia kołnierzowe.