Wodomierze
Wodomierze służą do kontroli zużycia wody w budynkach. To licznik wody pobranej z sieci wodociągowej przez konkretny lokal. Należy je obowiązkowo montować zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i lokalach użytkowych czy np. biurach. Dodatkowo, w budynkach wielorodzinnych, montuje się także niekiedy liczniki główne, które sumują pobór wody w całym budynku. Najpopularniejsze na rynku są wodomierze mechaniczne. Mają one wbudowany wirnik i liczydło. Przed i za wodomierzem powinny być także zamontowane odpowiednie zawory zamykające. To standardowe rozwiązanie, które jest przystępne cenowo, trwałe i niezawodne. Warunkiem niezawodności jest jednak odpowiedni dobór wodomierza.
Podział wodomierzy ze względu na temperaturę wody
Podstawowy podział liczników wody wiąże się z temperaturą wody, której przepływ kontroluje wodomierz. Wodomierz do wody zimnej ma zwykle oznaczenia koloru niebieskiego. Jest to typ tańszy od wodomierzy przeznaczonych do ciepłej wody (oznaczonych kolorem czerwonym). Przyczyną różnicy w cenie jest jakość materiałów, z których wykonano urządzenie. Liczniki do ciepłej wody są narażone na pracę w znacznie wyższych temperaturach przez wiele lat, dlatego muszą być wykonane z odporniejszych surowców. Maksymalna temperatura wody w wodomierzu do zimnej wody może wynosić 30 lub 50°C. Liczniki wody gorącej przystosowane są zwykle do temperatury wynoszącej 90 lub 130°C.
Podział wodomierzy ze względu na budowę
Większość wodomierzy, to urządzenia suchobieżne. Oznacza to, że składają się one z dwóch komór. W komorze mokrej umieszczony jest wirnik, a w komorze suchej liczydło. To rozwiązanie trwalsze niż wodomierze mokrobieżne, w których przepływająca woda ma kontakt z liczydłem i może je zanieczyścić lub szybciej zniszczyć. Ponadto wodomierze mogą być jedno- lub wielostrumieniowe. W pierwszym przypadku woda uderza w wirnik wodomierza jednym strumieniem. W wodomierzach wielostrunowych przed wirnikami zainstalowany jest dodatkowy element, który dzieli wodę na więcej mniejszych strumieni, przez co pomiar jest bardzo dokładny. Ze względu na budowę wyróżnia się również wodomierze:
- skrzydełkowe – stosowane na mniejszych przepływach, m.in. w domach jednorodzinnych,
- śrubowe – to liczniki przeznaczone do większych przepływów, zazwyczaj przemysłowych.
Jak dobrać wodomierz?
Wybór właściwego wodomierza to często zadanie, które wymaga konsultacji ze specjalistą i wynika bezpośrednio z projektu instalacji wodnej. Odpowiednio dobrany licznik wody powinien zmierzyć największy i najmniejszy przepływ wody, a także wytrzymać ciśnienie i temperaturę wody w instalacji. W doborze wodomierzy uwzględnia się klika podstawowych kryteriów:
- Średnica nominalna przewodu – średnica wodomierza uzależniona jest od średnicy rur i zaworów w danej instalacji. Określa się ją najczęściej w DN (średnica nominalna). Wodomierze o DN 15–50 to urządzenia domowe. Większe średnice nominalne przeznaczone są najczęściej dla zastosowań ogólnoużytkowych i przemysłowych.
- Przepływ wody w instalacji – ważnym kryterium doboru wodomierza jest nominalny przepływ wody w instalacji mierzony w m3/h. Przepływ wynoszący 1–1,5 m3/h jest odpowiedni dla mieszkań. Domy jednorodzinne i mniejsze lokale użytkowe wymagają przepływu większego – ok. 2–2,5 m3/h. Natężenie przepływu określane jest przez Q, które ma trzy przedziały: Q1 – minimalne natężenie przepływu, Q2 – pośrednie natężenie przepływu, Q3 – maksymalne natężenie przepływu, przy którym wodomierz działa prawidłowo.
- Zakres metrologiczny wodomierza R – to parametr, który obliczany jest na postawie wartości Q1 i Q3, czyli minimalnego o maksymalnego natężenia przepływu. Im większa wartość R, tym wodomierz jest bardziej czuły na przepływ wody i dostarcza precyzyjniejszych pomiarów. Bardzo wysokie wartości R ważne są zwłaszcza w zastosowaniach przemysłowych. Urządzenia domowe nie wymagają tak szczegółowych pomiarów i wystarczająca będzie np. klasa R80 lub R100.
- Pozycja pracy wodomierza – wiele wodomierzy jest dziś dostosowanych do pracy w pionie lub w poziomie. Na rynku są także dostępne wodomierze pracujące tylko w pionie lub tylko w poziomie. Przed zakupem trzeba więc upewnić się, w jakiej płaszczyźnie będzie montowany licznik wody.
- Materiał wykonania – najtrwalsze wodomierze wykonane są z mosiądzu połączonego z odpornymi na korozję i wysokie temperatury tworzywami sztucznymi. Ważna jest także solidna konstrukcja urządzenia oraz wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne.
- Liczba strumieni w wodomierzu – wodomierze wielostrumieniowe, w których liczne strumienie wody równomiernie uderzają w skrzydła wirnika, zapewniają dokładniejsze pomiary oraz mogą wydłużać czas eksploatacji urządzenia. Wodomierze jednostrumieniowe zaleca stosować się przy np. przy głównych zaworach wody w budynkach, w których ciśnienie wody jest i tak duże.
Jak prawidłowo odczytywać wodomierz?
Do odczytu stanu wodomierza potrzebne są tylko czarne cyfry umieszczone na liczydle po lewej stronie. Informują one o dokładnej liczbie pełnych m3 (metrów sześciennych) pobranej wody. Dalsze liczby po przecinku mają kolor czerwony. Oznaczają wartości dziesiętne, które nie są istotne przy podawaniu stanu wodomierza (zużycie litrów wody).