Kształtki doczołowe
Kształtki doczołowe PE100 służą do łączenia rur PE100, czyli polietylenowych. Są one powszechnie stosowane ze względu na bardzo dobre właściwości materiałowe polietylenu. Można tworzyć z nich sieci wodociągowe, gazowe, kanalizacyjne i nawadniające. Duże znaczenie ma odpowiednie łączenie rur polietylenowych. Jedną z metod jest zgrzewanie doczołowe. To sposób łączenia kształtek i rur z PE, podczas którego trwale stapiają się one ze sobą pod wpływem temperatury. Odpowiednio wykonane łączenie doczołowe jest bardzo trwałe, ponieważ stopione końce rur i kształtek tworzą jednolitą powierzchnię. Za możliwość takiego sposobu łączenia odpowiadają termoplastyczne właściwości polietylenu PE100. Zgrzewanie doczołowe stosuje się najczęściej do rur PE100 o większej średnicy (powyżej 63 mm).
Kształtki i rury PE100 – dlaczego są tak popularne?
Polietylen to surowiec o zwiększonej gęstości, dzięki czemu jest znacznie wytrzymalszy niż inne popularne tworzywo sztuczne – polichlorek winylu (PVC). Żywotność polietylenu określana jest na nawet 100 lat, co potwierdzają wyniki badań. Sieci rurociągowe z polietylenu dobrze znoszą większy nacisk i naprężenia. Spowodowane mogą być one czynnikami zewnętrznymi (np. ruchem samochodowym) lub wewnętrznymi, jakimi mogą być nagłe zmiany ciśnienia wewnątrz rurociągu, w którym płyną ciecze lub gazy. Rury i kształtki PE100 są ponadto odporne na korozję, substancje występujące w glebie oraz niskie temperatury.
Jak przebiega zgrzewanie doczołowe rur PE100?
Do odpowiedniego nagrzania i uplastycznienia końcówek rur i kształtek wykorzystuje się specjalne zgrzewarki doczołowe wyposażone w płyty grzewcze. Rozgrzane końce rur należy docisnąć do siebie, a następnie pozostawić do ostygnięcia. Elastyczny i płynny materiał wydostaje się na zewnątrz i do wewnątrz, tworząc w tym miejscu zgrubienie (wałek). Ważne przy tym jest, aby łączone elementy z polietylenu były przedtem oczyszczone z pyłu, ziemi czy innych zabrudzeń. Ten typ łączenia ze sobą rur i kształtek zapewnia jednolitą strukturę całej sieci bez słabszych miejsc łączenia. Zgrzewanie doczołowe ma jednak pewne wady. Nie można wykonywać go przy temperaturze poniżej 0°C oraz podczas mgły, deszczu czy wiatru (rozwiązaniem jest wówczas specjalny namiot, który ochroni miejsce montażu).
Jak inaczej łączyć rury PE?
Zgrzewanie doczołowe kształtek i rur PE100 to nie jedyna metoda montażu rurociągów. Termoplastyczne właściwości polietylenu wykorzystuje się także podczas łączenia elektrooporowego. Przeznaczone do tego są specjalne kształtki elektrooporowe, które pozwalają stopić ze sobą elementy rurociągu pod wpływem prądu. Alternatywę stanowią też kształtki skręcane PE. To rodzaj połączenia polegający na tworzeniu połączeń za pomocą przystosowanych do tego kształtek. To jednak rozwiązanie, które zalecane jest przy mniejszych średnicach rur, dlatego średnice kształtek skręcanych nie przekraczają zwykle 110 mm.
Kształtki doczołowe do rur PE
Kształtki doczołowe z PE100 dostępne są w podstawowych typach kształtek hydraulicznych. Mogą różnić się one między sobą średnicą i wartością SDR, która oznacza stosunek średnicy zewnętrznej rury do grubości jej ścianki, np. rury PE100 SDR 17. Przy zgrzewaniu rur i kształtek PE100 konieczne jest stosowanie elementów o tej samej średnicy oraz wartości SDR. Kształtki z tworzyw sztucznych najczęściej produkowane są metodą wtryskową. Polega ona na wlaniu uplastycznionej masy do formy, w której zmienia ona stan skupienia. Gwarantuje to uzyskanie gładkich i jednolitych powierzchni kształtek. Na rynku dostępne są następują typy kształtek doczołowych PE100:
- Kolano PE100 doczołowe – kolana hydrauliczne mogą różnić się od siebie kątem wygięcia oraz średnicą, dlatego są one dostępne w bardzo zróżnicowanych wariantach. Na rynku znaleźć można kolana zgięte pod kątem 90° lub o łagodnym kącie wygięcia, które są zwane czasami przez producentów łukami (np. łuk PE100 45°, łuk PE100 30°). Kolano to podstawowy element rurociągu, pozwalający na zmianę kierunku jego przebiegu.
- Redukcja PE100 doczołowa – redukcje umożliwiają zmianę średnicy rur w sieci. Podobnie, jak kolana, redukcje z PE100 dostępne są w bardzo wielu wariantach.
- Trójnik PE100 doczołowy – trójniki pozwalają na tworzenie rozgałęzień rurociągu. Mogą być wyposażone w końcówki o tych samych średnicach lub posiadać jedną końcówkę o mniejszej średnicy.
- Tuleja PE100 doczołowa – to element polietylenowy zakończony z jednej strony kołnierzem. Dzięki temu pozwala on przejść z rur polietylenowych łączonych doczołowo na inne połączenia kołnierzowe. Do tulei dopasować można luźne kołnierze stalowe.
- Zaślepka PE100 doczołowa – zaślepki stosuje się do zamykania bosych końców rur. Większość dostępnych na rynku zaślepek PE100 przeznaczona jest zarówno do zgrzewania doczołowego, jak i elektrooporowego.
Kołnierze stalowe
To elementy wykonane ze stali, które pozwalają łączyć kształtki i rury PE z armaturą kołnierzową. Potrzebna jest do nich tuleja montażowa z PE100 umożliwiająca wykonanie połączenia kołnierzowego. Luźne kołnierze mogą łączyć się na 4 lub 8 śrub i występują w średnicach, które dopasować można do rur. Mogą być one wykonane ze stali galwanizowanej lub powlekanej inną warstwą chroniącą przed korozją.
Papa – rodzaje, zastosowanie, sposoby montażu
