Zasuwy do wody
Zasuwa do wody to obowiązkowy element każdej instalacji hydraulicznej. Jej zadanie polega na zamykaniu lub otwieraniu przepływu wody w sieci wodociągowej. To zawór odcinający, który jest szczególnie istotny podczas wszelkiego typu awarii instalacji wodociągowych. Zasuwy mogą być również stosowane do ograniczania przepływu wody w rurach, jednak zasadniczo powinny być one ustawione w pozycji całkowicie otwartej lub całkowicie zamkniętej (zgodnie z zaleceniami producentów). Zasuwy do wody montuje się zazwyczaj:
- na każdym odgałęzieniu sieci (bezpośrednio za rozgałęzieniem),
- przed armaturą sieciową, np. przed hydrantami,
- na przyłączach wodociągowych budynków mieszkalnych, użytkowych i przemysłowych.
Typy zasuw do wody
Podstawowy podział dotyczy ciśnienia przepływających cieczy. W przypadku zasuw wodociągowych może ono wynosić 10 bar, 16 bar lub 25 bar. Ze względu na rodzaj połączeń wyróżnia się zwykle zasuwy kielichowe lub kołnierzowe:
- zasuwy kielichowe z połączeniami ISO – to zasuwy przeznaczone do łączenia bezpośrednio z rurami PE, które można stosować przy przesyle wody pitnej; są najczęściej stosowane przy przyłączach domowych,
- zasuwy kołnierzowe – wyposażone są w kołnierze łączące się ze sobą za pomocą śrub (4 lub 8 śrub), wewnątrz znajduje się uszczelka; na rynku dostępne są też zasuwy kołnierzowe wyposażone w króćce PE, które łączy się rurą polietylenową poprzez zgrzewanie doczołowe lub elektrooporowe.
Zasuwy do przyłączy domowych
Do przyłączy domowych stosuje się zasuwy do rur PE. Mają one połączenia wciskowe (np. system ISO Hawle), rzadziej połączenia kołnierzowe. Zawory odcinające przeznaczone do montażu na rurach PE posiadają specjalne pierścienie zaciskowe chroniące rurę z tworzywa sztucznego przed wysunięciem się z kielicha. Do sterowania zasuwami wykorzystuje obudowy teleskopowe, które prowadzą od zasuwy do poziomu gruntu.
Zasuwy nożowe
Osobnym typem zasuw są tzw. zasuwy nożowe. Wówczas element odcinający przepływ wody ma postać płyty, która dosłownie przecina strumień cieczy w rurach. Stosuje się je najczęściej w przypadku rurociągów, w których szybkość zamykania i otwierania przepływu jest priorytetem. Zwykle są to ciecze inne niż pitna woda, np. ścieki przemysłowe z zawiesinami lub brudne wody w oczyszczalniach ścieków.
Średnice zasuw do wody
Zawory odcinające są dostępne w wielu średnicach. W przypadku zasuw kołnierzowych mogą one wynosić od DN 25 do nawet DN 1000. Zasuwy kielichowe są natomiast przeznaczone to rur o mniejszym obwodzie i występują zwykle w średnicach wynoszących do DN 50. W przypadku rur domowych przyłączy wodociągowych średnica rur i innych elementów instalacji wodociągowej zależna jest od projektu oraz szacowanego zużycia wody przez mieszkańców domu. Najczęściej w budownictwie jednorodzinnym do przyłącza wody stosuje się rury PE 25, rury PE 32 lub PE 40 i do nich należy dostosować średnicę zaworu odcinającego.
Ogólne zasady montażu zasuw do wody
Układ i rozmieszczenie zasuw zależne są od planu całej sieci wodociągowej i muszą być określone w projekcie. Bardzo ważny jest natomiast sposób montażu poszczególnych typów zasuw. Zasuwy kielichowe można stosować do montażu podziemnego. Zasuwy kołnierzowe mogą być montowane w ziemi pod warunkiem, że do mocowania kołnierzy zastosowano śruby ocynkowane lub ze stali nierdzewnej. Jeśli użyte mają być zwyczajne stalowe śruby, które łatwo ulegają korozji, zasuwy mocuje się nad ziemią lub w specjalnych komorach czy studzienkach. Bardzo ważny jest też układ zasuwy. Należy montować je zawsze zgodnie ze wskazaniami producenta – najczęściej w pozycji pionowej. Niektóre zasuwy można montować także w poziomie, jednak jest to możliwe tylko wtedy, gdy producent podaje taką informację. W celu konserwacji zasuwy zaleca się przynajmniej raz do roku pełne zamknięcie, a następnie ponowne otwarcie zaworu.
Montaż zasuwy wodociągowej w ziemi
Zasuwy przeznaczone do montażu pod ziemią wykonane są z żeliwa sferoidalnego lub żywicy POM. Głębokość osadzenia zasuwy w ziemi zależy od tego, jak głęboko położone są rury. Zasuwa nie powinna być położona bezpośrednio na gruncie, ale osadzona na bloczku betonowym. W przypadku osadzania zasuwy w ziemi, ważnym elementem jest przedłużony trzpień (teleskop), który powinien być wyprowadzony w górę aż do poziomi gruntu, a następnie schowany w skrzynce ulicznej z żeliwa lub tworzywa sztucznego. Umożliwia on szybki dostęp do zaworu zamykającego w razie awarii.
Czym kierować się przy wyborze zasuwy wodociągowej?
Zasuwa wodociągowa, która będzie miała kontakt z wodą pitną, powinna spełniać normy produktowe polskie i europejskie oraz posiadać odpowiednie atesty. Z tego względu najbezpieczniejszym wyborem jest produkt pochodzący od renomowanego producenta, który udostępnia wszelkie informacje na ten temat. Ważne parametry to średnica, która powinna być dostosowana do średnicy rur wodociągowych, a także zakres temperatur roboczych, jakie mogą osiągać ciecze płynące przez rurociąg. Ma to szczególne znaczenie w przypadku cieczy przemysłowych oraz ścieków, które mogą mieć wyższą temperaturę.
PŁYTY OSB, czyli uniwersalny materiał budowlany
