Elementy naprawcze
Awarie rurociągów nie zawsze muszą wiązać się z kosztowną wymianą instalacji. W wielu przypadkach możliwe jest zamontowanie elementów naprawczych. Odpowiednio dobrane łączniki, obejmy lub opaski naprawcze do rur mogą skutecznie zatamować przeciek lub uszczelnić pękniętą rurę. Pozwalają też szybko i prosto naprawić aktywny rurociąg działający pod ciśnieniem. Jest to także rodzaj łączenia mechanicznego, które nie wymaga klejenia czy spawania, a niektóre naprawy można nawet wykonać samodzielnie.
Szerokie zastosowanie elementów naprawczych
Niemalże wszystkie dostępne na rynku objemy, opaski i łączniki można stosować do większości materiałów, z których produkowane są rury. Przeznaczone są one najczęściej do rur PVC, PE, stalowych, żeliwnych oraz azbestowo-cementowych zarówno umieszczonych w ziemi, jak i na powierzchni. Wyjątek stanowią jedynie rury ceramiczne, do których stosuje się elementy naprawcze wykonane z ceramiki. Stalowe lub wykonane z żeliwa sferoidalnego elementy naprawcze są odpowiednie do wodociągów (także z wodą pitną), rurociągów gazowych, sieci kanalizacyjnych i przemysłowych. Wszystkie właściwości i możliwości połączeń z innymi materiałami, a także atesty potwierdzające możliwość kontaktu z wodą pitną, powinny być opisane przez producenta.
Łączniki rurowe i ich rodzaje
Łączniki rurowe wykorzystywane są do łączenia rur o tych samych średnicach nominalnych (DN), ale wykonanych z innych tworzyw i różniących się średnicą zewnętrzną. Mogą to być np. połączenia żeliwo-stal, stal-PE, stal-PVC. Są one wykorzystywane nie tylko przy pracach naprawczych, ale także do łączenia rurociągów z elementami armatury lub podczas prac związanych z rozbudową sieci. Wszystkie łączniki rurowe są wewnątrz wyposażone w uszczelkę, która zaciska się na rurze wraz z przykręcaniem śrub. Ze względu na sposób łączenia wyróżnia się:
- łączniki rurowo-rurowe (łączniki RR) – służą one do łączenia dwóch bosych końców rur,
- łączniki rurowo-kołnierzowe (łączniki RK) – elementy naprawcze tego typu pozwalają tworzyć połączenia kołnierzowe na bosych końcach rur lub kształtek; są one wyposażone w kołnierz oraz korpus z uszczelką, który zaciska się na rurze.
Opaski i obejmy naprawcze do rur
Opaska naprawcza pełni podobne zadanie do obejmy, dlatego produkty te bywają często ze sobą mylone, a ich nazwy są czasami używane zamiennie. W praktyce opaski i obejmy różnią się między sobą ze względu na sposób tamowania obwodu uszkodzonej rury. Wyróżnia się:
- opaski naprawcze – tamują one ¾ obwodu naprawianej rury; są szczególnie przydatne do mniejszych punktowych uszkodzeń rur, pęknięć oraz dziur,
- obejmy naprawcze/uszczelniające – to elementy całkowicie obejmujące obwód rury; tworzą one tak silne uszczelnienie rury, że mogą także pełnić funkcję łącznika do rur (jeśli mają dokładnie tę samą średnicę zewnętrzną co rura).
Opaski i obejmy naprawcze dostępne są w wielu rozmiarach i różnych długościach, a niektórzy producenci tworzą także elementy naprawcze dostosowane do indywidualnych wymogów klienta. Średnica opaski do rur może wynosić od 18 do ponad 1200 mm. Najczęściej wykonane są one ze stali nierdzewnej i kwasoodpornej, która po wewnętrznej stronie ma gumową uszczelkę. Do zaciskania opaski służą śruby wykonane najczęściej ze stali ocynkowanej lub nierdzewnej (koniecznej w przypadku rur umieszczonych w ziemi).
Zakres i parametry opasek naprawczych
Zakresy opasek i obejm określają średnice rur, na których mogą być one zamontowane. Na przykład obejma o zakresie 71–79 mm przeznaczona jest do kilku rozmiarów rur (o średnicach zewnętrznych mieszczących się w tym przedziale). Ważnym parametrem jest ciśnienie, jakie wytrzymać może opaska. Musi być ono dostosowane do ciśnienia w rurociągu, który będzie naprawiany.
Złączki zaciskowe
To uniwersalne elementy przeznaczone do łączenia instalacji wodnych wykonanych ze stali, stali ocynkowanej, stali czarnej oraz z PE. Mogą także być stosowane w przypadku instalacji transportujących sprężone powietrze. Umożliwiają one naprawdę uszkodzonego odcinka instalacji poprzez szybkie łączenie elementów bez konieczności spawania, gwintowania czy klejenia. Są również bardzo przydatne podczas modernizacji istniejącej już instalacji. Złączki zaciskowe wykonane są z żeliwa sferoidalnego. Żeliwne złączki zaciskowe dostępne są w mniejszych rozmiarach – zwykle od 20 do 63 mm. Wyróżnia się:
- złączki QA z gwintem zewnętrznym,
- złączki QI z gwintem wewnętrznym.